Facility management (FM) ging en gaat nog steeds over gebouwen, inrichting en dienstverlening. Nu medewerkers, waar mogelijk, steeds meer autonomie genieten om zelf tijd en plaats van werken te bepalen, is het bedrijfsgebouw één van de alternatieven naast thuis, co-working spaces, het café, bij opdrachtgevers of een willekeurige andere plek op afstand van de zaak. Soms zeggen facility managers dan dat er strategisch is gekozen voor hybride werken.
Maar dat is geen facilitaire laat staan strategische keuze als in bedrijfskritisch. En al helemaal niet wanneer bedrijven ook nog eens beleid maken waarin een verdeling wordt aangebracht tussen tijd die je thuis mag werken en op kantoor – zoals hybride werken vaak pedant wordt vertaald in de praktijk. Het zegt vooral dat bedrijven niet weten hoe ze om moeten gaan met het (lege) gebouw.
Werkplekkeuze is in beginsel geen facilitaire aangelegenheid. Directies – vaak bijgestaan door HR – zullen voor de lange termijn activiteiten en manieren van werken moeten bepalen die van toegevoegde waarde zijn voor het bedrijf. Dat gaat niet over het gebouw en al helemaal niet over inrichting en dienstverlening. Als ik lees over een trotse facility manager die het bedrijfsgebouw heeft verduurzaamd, lees ik in de eerste plaats dat de directie strategisch heeft besloten dat het bedrijfsgebouw de plaats is waar het werk wordt uitgevoerd. Daar is dan – mag je verwachten – vooraf goed over nagedacht vanuit verschillende perspectieven, zoals economisch belang van fysieke aanwezigheid, klanten, time-to-market, logistiek, arbeidsgelegenheid. In die afweging maakt het nogal een verschil of je een platformbedrijf bent of een ziekenhuis.
Uiteindelijk gaat het in willekeurig welke sector over de arbeidsproductiviteit die met manieren van werken wordt behaald. Als dan de overweging is dat bijvoorbeeld door het toepassen van technologische innovaties werk anders (o.a. efficiënter, beter, duurzamer) kan worden gedaan en er een ander tijd-ruimtelijk construct van werk ontstaat verandert ook het speelveld voor FM. We zagen dit in de geschiedenis al vaker voorbijkomen, zoals met het ontstaan van fabrieken, kantoren en het normaliseren van thuiswerken. Telkens blijkt dan ook weer dat facilitaire aangelegenheden, hoe confronterend ook, slechts een operationele betekenis (functioneel, gemak, comfort, gastvrijheid) hebben. Daarmee zeg ik niet dat ze onbelangrijk zijn, ze zijn alleen zelden bedrijfskritisch.
Met de Kerst in het vooruitzicht ga je als facility manager niet mijmeren over een b(est)aan zonder bedrijfsgebouw. Wat zou dan immers nog de relevantie zijn van FM. Het is als een kerstborrel organiseren zonder bedrijfsgebouw. En gek genoeg is dat in verschillende sectoren, waarin een digitale wereld van werken ontstaat, toch voorland.
Deze blog verscheen eerder op Facto Online d.d. 21 december 2023.